Remco Keijser van Volker Wessels weet daar inmiddels alles van. “In Zeeland hebben we een stuk industriespoor gebouwd van hergebruikte materialen. Daar rijden treinen maar veertig kilometer per uur in plaats van 120 tot zelfs 160. Dan kunnen er natuurlijk heel andere eisen gelden. Wij hebben op uitnodiging van ProRail gereageerd op de aanbesteding in 2020. Deze aanbesteding was anders dan gebruikelijk. Het plan van aanpak telde heel zwaar mee. Dat is ook logisch, spoormensen zijn enorm van de veiligheid; er waren dus best wat interne heilige huisjes omver te werpen. Het ging daarom niet zozeer om de laagste prijs maar om het beste plan. Uiteindelijk kwamen wij als beste uit de bus.”

Vanuit de woonkamer

Het was een rare tijd waarin de plannen vorm kregen en de uitvoering plaatsvond, want corona deed zijn intrede, dus bijna alle overleggen moesten online. “Achteraf gezien heeft het denk ik juist geholpen,” aldus Keijser. “We kwamen als het ware allemaal bij elkaar thuis, grenzen vielen weg en er stond een enorm gevoel van samen iets willen bereiken. We hadden een prachtig gezamenlijk doel en spraken onze ambities duidelijk naar elkaar uit.”

Het hergebruik van het spoor leidt tot een enorme levensduurverlenging van zowel bielzen en wissels als rails. Je hebt hoofdbanen, die intensief gebruikt worden, daar moet het materiaal om de dertig of veertig jaar vervangen worden. Maar andere terreinen worden veel minder intensief gebruikt, denk aan rangeerterreinen, opstelplaatsen voor de nacht, havengebieden of eigen aansluitingen voor industriegebieden waar soms maar één keer per week een trein komt. Bovendien rijden de treinen daar veel langzamer. Dus het materiaal dat uit de hoofdbaan vrijkomt, is daarvoor nog prima geschikt. “We hebben in de haven van Rotterdam zelfs een spoorstaaf gevonden met een watermerk uit 1915,” lacht Keijser. 

Professionalisering

Na het stuk spoor in Zeeland kwam het hergebruik van de sporen in sneltreinvaart op. “Op veel terreinen die we vernieuwen, is het nu zelfs al gebruikelijk. Het is nu zaak om een goede infrastructuur op te bouwen voor tweedehands materialen. Maar ook dat gaat de goede kant op: je ziet een snelle professionalisering van tweedehands materiaalbedrijven. Eigenlijk was het gewoon een kwestie van er ‘even’ inkomen, maar de afgelopen twee jaar is men al snel met dit fenomeen vertrouwd geraakt. Inmiddels krijgen we zelfs schaarste in tweedehands spullen.”

“

Het nieuwe normaal kan de rail-infra verder brengen

Een belangrijke stap is nu om de hoofdbanen circulair te maken. “Dat is spannender dan industriesporen. Maar het is nu zaak om het zo aan te leggen, dat alles weer demontabel is. Dus dat de dwarsliggers en het staal van elkaar gescheiden kunnen worden,” legt Keijser uit. “Zo kan Het Nieuwe Normaal ook de rail-infra verder brengen.” Overigens zijn alleen de betonnen dwarsliggers herbruikbaar. De heel oude, houten dwarsliggers zijn vaak nog verrassend goed; er zijn vast nog heel wat mensen die ze in de tuin hebben liggen als afrastering, dat was in jaren zeventig erg in de mode. Helaas mogen deze alleen niet hergebruikt worden vanwege een bepaalde olie waarmee ze ooit behandeld zijn en die nu verboden is. 

Keijser is blij met de ontwikkelingen in hergebruik van materialen: “Reizen met de trein is natuurlijk op zich al een erg duurzame optie, maar dat betekent niet dat we stil moeten zitten. Als we het spoor ook nog zoveel mogelijk circulair maken, hebben we dubbel winst.”

Fotografie: Stefan Verkerk